مکان های عبادت

مکان های عبادت

• انسان می تواند عبادتِ خود را هم در منزل بجا آورد و هم می تواند آن را در مکان هایی که برای عبادت ونیایش آماده گشته است ، به انجام برساند ، امّا آنچه که به آن توصیه گردیده ، انجام عبادت در مکان های عبادت همچون مساجد است ، در این راستا آنچه از ثواب و پاداش معنوی برای عبادت در مسجد در نظر گرفته شده است ، جنبه ی انگیزشی و تشویقی نیز در بر خواهد داشت .
• عبادت در مکان های عبادت چون مسجد ، نماز خانه و یا زیارتگاه به علت فضایِ معنوی که در آنجا حاکم است ، تاثیر خاصی نیز بر فکر وروح انسان داشته و در کسب معنویت و آرامش معنوی نیز مؤثر می باشد ، به ویژه حضور بیشتر جوانان در این مکان ها تاثیر بسزایی بر رشد اعتقادی و معنوی آنان خواهد داشت ، علاوه بر اینکه توصیه می گردد کسانی که از عبادت کردن فاصله گرفته اند ، حضور خود را در این مکان ها بیشتر نمایند تا تحت تاثیر فضای معنوی آنجا به انجام عبادت تشویق شوند
• حضور در کانون های عبادت جنبه ی آموزشی نیز در بر خواهد داشت به این معنا که باعث می شود افراد از طریق شنیدن ودیدن با انجام صحیح عبادت آشنا شده و علاوه با معارف دینی نیز آشنا گردند ، وهمواره در طول تاریخ چنین مکان هایی ، محلی برای آموزش و تربیت انسان های ارزشمند به شمار می آمده است ، لذا تشویق دیگران به حضور در چنین مکان هایی ، تشویق به یک امر پسندیده و خدا پسندانه خواهد بود

تأثیر دوستان

تأثیر دوستان

• نوجوانان و جوانان در دوران سنّی خود ، از رفتارِ یکدیگر تاثیر پذیرفته و گاه این تاثیر از اثری که والدین و یا مربّیانِ دیگر بر افکار و رفتار آنان دارند بیشتر است ، از این رو توصیه می شود ، برای اینکه آنان از تربیت و فرهنگی مطلوب بهره مند شوند ، در حدّ امکان در محیطی سالم و مناسب و از دوستانی خوب ، بهره مند باشند .
• محدوده ی این تاثیر شامل مسائل اعتقادی و عبادی که نقش مهمی در سعادت یا شقاوت انسان دارد نیز می شود ، از این رو گاه مشاهده می شود جوانانی که در دورانی ، از اخلاق واعتقادات خوبی بهره مند هستند ، پس از ورود به محیطی جدید بر اثر آشنایی با افکار دیگران و همنشینی  با برخی از دوستان ، اخلاق آنان تغییر نموده و از اعتقادات خود دست می کشند ، به یقین بخشی از این تاثیر مربوط به خود فرد است و بخش دیگری از آن مربوط به دوستانی است که دارند .
• دایره ی این تاثیر در مسائل عبادی نیز مشاهده می گردد به این معنا که به علّتِ همنشینی و همراهی با کسانی که اهل عبادت نیستند ، او نیز در انجام عبادت مثل نماز و روزه سست می شود و یا با دوستی وهمراهی با کسانی که به انجام عبادت پایبند هستند ، او نیز با آنان همراهی می کند ؛ البته باید توجّه داشت این موضوع در مورد همه ی افراد صدق نمی کند و کسانی که از اعتقادات محکمی بهره مند بوده و به راهی که انتخاب کرده اند ایمان دارند و می توانند از اعتقادات و مسیری که بر گزیده اند با دلیل ، دفاع نمایند ، تحت تاثیر چنین مسائلی قرار نمی گیرند .

تشویق دیگران

تشویق دیگران

• انسان موجودی اجتماعی است که در بستر ارتباط با دیگران هم از آنان تاثیر می پذیرد و هم بر آنان تاثیر می گذارد ، در این راستا آنچه مطلوب است و به آن توصیه شده ، آن است که ما بتوانیم از خود بر دیگران اثری مثبت وسازنده گذاشته یا اثری مثبت را از دیگران بپذیریم ، حال این اثر می تواند اثری علمی بوده یا اثری اخلاقی و فرهنگی و یا اثری عبادی .
• تشویق کردن دیگران یکی از راه هایی می باشد که به وسیله ی آن می توانیم بر افراد دیگر چنین تاثیری را داشته باشیم ، این تشویق می تواند با زبان باشد یا رفتار ویا حتّی با یک نوشته ، یا عکس و فیلم و یا یک کتاب ، در این راستا اگر بر اثر تشویق ما ، دیگران رفتارِ خوب وپسندیده ای را انجام دهند ، به لطف الهی ، ما نیز در ثوابِ کار خیر آنان شریک خواهیم بود و توجّه کردن به این موضوع ، می تواند انگیزه ما را در انجام این کار بیفزاید.
• یکی از موضوعاتی که می تواند تشویق نسبت به آن صورت گیرد ، تشویق به انجام عبادت (به ویژه نماز) است ، این تشویق می تواند از سوی اعضای خانواده یا بستگان یا دوستان وهمکاران یا دیگر افراد جامعه صورت پذیرد ، علاوه بر اینکه ، این تشویق می تواند با رفتار باشد به این معنا که وقتی ما عبادت کنیم دیگران با مشاهده رفتار ما ، برای انجام آن انگیزه پیدا کنند(مانند مشاهده رفتار والدین از سوی فرزندان) و می تواند با گفتار باشد به این معنا که از دیگران برای انجام عبادت ، به شیوه ای مناسب با زبان دعوت به عمل آوریم ، و یا می تواند با هدیه دادن یا امانتِ یک کتاب خوب در این زمینه باشد و یا اینکه در باره ی مزایای عبادت کردن با آنان گفتگو نماییم
• این تشویق می تواند در باره ی اصل انجام دادن عبادت باشد به این معنا که فردی را که عبادت نمی کند به انجام آن تشویق نماییم ، یا اینکه به انجام عبادت به شیوه ی صحیح و درست توصیه نموده و یا اینکه به انجام عبادت در زمان مناسب مثل نماز گزاردن در اول وقت تشویق نماییم

توفیق الهی

توفیق الهی

• انسان مؤمن اعتقاد دارد که هر کار خیری انجام می دهد ، توفیق آن را خداوند به او داده است واگر کار نیکی بخواهد انجام دهد ، توفیق انجام آن را از خداوند طلب می نماید ، بر این اساس توفیق به این معنا است که خداوند زمینه هایی را برای انسان فراهم می کند که بتواند عمل صالحی را انجام دهد ، از این جهت فرد مؤمن هر توفیقی را می یابد ، به خاطر آن شکر الهی را بجای می آورد
• در این راستا ، انجام عبادت نیز به توفیق الهی صورت می گیرد ، زیرا در مرحله ی نخست خداوند ما را موفّق به ایمان آوردن کرده است وشرایطی را فراهم آورده که ما با راه ایمان آشنا شده و آن را بپذیریم ، خداوند برای ما ، برنامه ای مقرّر داشته و تکالیفی قرار داده تا با انجام آن در مسیر بندگی قرار گیریم ، در مرحله ی بعد ، شرایطی را فراهم نموده وبستری را مهیا نموده تا ما با وظایف عبادی خود آشنا شده و در محیطی رشد کنیم که طریق عبادت کردن را بیاموزیم ، و ما را از نعمت سلامت جسم و جان بهره مند نموده تا به راحتی بتوانیم خداوند را عبادت نماییم
• همه ی آنچه گفته شد به توفیق الهی است که بر اثر آن راه عبادت کردن با تمام جزئیاتی که دارد را برای انسان تسهیل نموده تا انسان در مسیر عبادت وبندگی قرار گیرد ، لذا ما در هنگام نماز می گوییم : «بحَول اللهِ و قُوّتِه اَقُومُ و اَقعُد : با توان و قدرتی که خداوند به من داده است بلند می شوم و می نشینم و او را عبادت می کنم »

سپاسگزاری

سپاسگزاری

• نمازگزار ضمن اینکه با انجام عبادت به تکلیفی که دارد عمل می نماید ، در عین حال با نماز خود ، به شکر گزاری از نعمت های خداوند نیز می پردازد ، از این جهت ، نماز ، هم عمل به وظیفه ی واجبی است که به عهده ی مؤمن است و هم شکر گزاری از نعمت های فراوان الهی ، از این رو  می توان نتیجه گرفت ؛ با کنار گذاشتن نماز ، هم به تکلیف واجب عمل نشده است و هم حق شکر گزاری از نعمت های الهی را بجا نیاورده است
• در این راستا نماز گزار با عمل به وظیفه ی خود هم از پاداش الهی بهره مند شده و هم از آثاری که نماز در زندگی برای او خواهد داشت استفاده نموده است ، از این رو می توان نتیجه گرفت با کنار گذاشتن نماز ، هم از پاداشی که در آخرت برای عبادت کنندگان است ، محروم مانده است و هم از خیر و برکتی که نماز در زندگی انسان دارد ، بی بهره شده است

مکان عبادت

مکان عبادت

• بخشی از آرامش و توجّه در حال عبادت (به ویژه نماز) به عهده ی نماز گزار است که شرایطی را فراهم نماید که بیشتر از آرامش معنوی برخوردار باشد ، وبخشی از آرامش مذکور به عهده ی دیگران است به این معنا که دیگران با معرفتی که نسبت به عبادت و جایگاه آن دارند ، شرایطِ آرامش را برای عبادت کننده فراهم نمایند ، به عنوان مثال از رفت و آمدهای مزاحم و صداهای ناهنجار و آزار دهنده و گفتگو با صدای بلند به گونه ای که تمرکز را از عبادت کننده می گیرد ، پرهیز نمایند .
• این موضوع چه در خانه و چه در مکان های عمومی که برای عبادت آماده شده ، شایسته است مراعات گردد ، به ویژه در مساجد و زیارتگاه ها ، چه به صورت فردی و چه به صورت عمومی؛ و به نظر می رسد ، آگاهی دادن به افراد جامعه و آموزش در این باره به گسترش این موضوع کمک خواهد نمود .
• وشایسته است مکان های عبادت ، جایگاهی برای سکوت ، تفکّر ، راز ونیاز ، دعا و تلاوت بوده و فرصتی را فراهم نماید که افراد ، فارغ از دغدغه های مادی و روز مره ، مکانی آرامش بخش را در اختیار داشته ، و بتوانند به کسب معنویت بپردازند

مکان و آرامش

 

مکان و آرامش

• بخشی از آرامش فکری و ذهنی و به تبع آن آرامش روانی انسان به مکان ومحیط زندگی انسان مربوط می شود ، بنابراین اگر بتوانیم محیطی آرامش بخش در زندگی برای خود فراهم نماییم تا حدودی خواهیم توانست به آرامش مورد نظر دست یابیم
• از آنجایی که عبادت (به ویژه نماز) نیازمند تمرکز و توجّه و نیز طمأنینه می باشد ، تا از آثار معنوی آن بهره مند شویم ، شایسته است نمازگزار تا آنجایی که برای او مقدور و ممکن است ، شرایط و فضایی آرامش بخش را برای عبادت فراهم نموده و برگزیند
• اینکه گرما و سرمای محیط عبادت برای انسان رضایت بخش بوده ، رفتار هایِ مزاحم و صدای های آزار دهنده ای در محیط نباشد ، بوهای نامطبوعی در فضا استشمام نشود ، محلِّ ایستادن ونشستن نماز گزار مناسب بوده و نماز گزار در آنجا احساس راحتی نماید ، و نماز گزار در حالت هیجانات روحی شدید نباشد ، همه در بخشی از آرامش عبادت تاثیر گذار خواهد بود
• بدیهی است که همواره شرایط اضطراری برای نماز گزار پیش می آید که مواردی که ذکر گردید ، در آن رعایت نشده و امکان پذیر نبوده، ولی باید توجّه داشت این موارد به عنوان استثناء مطرح می شود و نباید در همه موارد و در شرایط عادی این وضعیت ادامه پیدا کند ،تا بتوانیم از عبادت خویش بهره ی بیشتری دریافت نماییم

نظم وبرنامه ریزی

نظم وبرنامه ریزی

• نماز عبادتی است که با در نظر گرفتن زمان و وقت به انجام می رسد از این رو نمازگزار برای بجا آوردن این عبادت ، لازم است زمان را در نظر گرفته و بر این اساس وظیفه ی خود را به انجام رساند ، مراعات این موضوع به تدریج ، نظم خاصی را در شبانه روز برای نمازگزار ایجاد می کند که سایر برنامه های او را در زندگی تحت تاثیر خود قرار می دهد .
• نماز گزاری که برای عبادت خود اهمیت قائل است ، برای خوابیدن و بیدار شدن ، برای کار و فعالیت های روزانه خود ، برای رفتن به سفر ، برای اقامت خود در هر جا و مکانی  ، شرایط انجام عبادت را در نظر گرفته و بر اساس آن برای خود برنامه ریزی می کند ، او پیش بینی می کند ، چه ساعتی بخوابد تا بتواند صبح به راحتی برای عبادت برخیزد ، چه غذایی بخورد که برای برخاستن از خواب احساس سنگینی نکند ، در سفری که می خواهد برود ، امکان انجام عبادت و زمان آن را در نظر می گیرد
• امّا اگر کسی برای عبادت خود اهمیتی قائل نباشد ، برای او مهم نیست که چه ساعتی از خواب بیدار شود ، واگر زمانِ نماز از دست او برود ، خاطرِ او آزرده نمی شود ، چنین فردی سایر کارها برای او با اهمیت تر است ، لذا اصل را برای کارهای دیگر قرار می دهد وعبادت در حاشیه ی برنامه های دیگر او قرار می گیرد که اگر با سایر برنامه های او تداخل نداشت ، عبادت را بجا می آورد ، در غیر اینصورت عبادت را کنار می گذارد
• نکته ی اساسی آن است که به یاد داشته باشیم ، عبادت برای انسان مؤمن یک اصل است و چنین انسانی ، برنامه های زندگی خود را با زمان ِعبادت خود تنظیم می کند ، در اینصورت نه تنها از برنامه های زندگی خود عقب نمی ماند بلکه خیر و برکتی در کار و زندگی او ایجاد شده و هم از دنیای خود بهره گرفته وهم برای آخرت خود بهره ای فراهم نموده است

نماز و دعا

 

نماز ودعا

• نماز به عنوان یک عبادت مهم ، بر اساسِ نیازِ معنویِ انسان به ارتباط با خداوند و پرستش او ، مقرّر داشته شده و در حقیقت با برپا داشتن آن ، انسان نیاز خود را به خداوند اعلام می کند ، علاوه بر اینکه در محتوای این عبادت ، درخواست و طلب از خداوند نیز نهفته است
• مثلاً در سوره ی حمد که در رکعت اوّل و دوّم نماز تلاوت می شود ، از خداوند در خواست هدایت به راه مستقیم را تکرار می کنیم (اهدنا الصراط المستقیم) و این درخواست ، یک دعا می باشد ، وصلواتی که در نماز ، در پایان تشهّد ؛ یا پس از ذکرِ واجبِ رکوع و سجود (1) ؛ یا در قنوت نماز(2) ، گفته می شود در حقیقت دعا و در خواستی از خداوند است (خداوندا بر محمد و آل او درود فرست)

• علاوه بر اینکه می توانیم در قنوت نماز دعا نموده و از خداوند حاجتی را طلب کنیم ؛ به ویژه اگر دعاهایی باشد که در قرآن وارد شده یا فراز هایی از دعاهایی باشد که از اهل بیت (علیهم السلام) وارد شده مانند اینکه در قنوت نماز این فراز از دعای کمیل را بخوانیم (اللهمّ قوِّ علی خِدمتکَ جَوارحی : خداوندا اعضای مرا در راه خدمت به دینت ، نیرو بخش ) یا اینکه در سجده ی آخر نماز پس از ذکر واجب دعا نموده و از خداوند عافیت را طلب نماییم(3)

--------------------------

1-مثلاً بعد از ذکر رکوع ، صلوات بفرستیم : سبحان ربی العظیم وبحمده اللهم صل علی محمد و آل محمد ؛ یا بعد از ذکر سجده ، صلوات بفرستیم : سبحان ربی الاعلی و بحمده اللهم صل علی محمد و آل محمد

2- توصیه شده قبل وبعد از دعا ، صلوات بفرستیم که تاثیر در اجابت دعا دارد ؛ مثلاً بگوییم : اللهم صل علی محمد و آل محمد ربّنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الآخرة حسنة و قنا عذاب النار اللهم صل علی محمد و آل محمد

3-مثلاً بگوییم : یا ولی العافیة ، أسئلک العافیة ، عافیة الدنیا والآخرة

ارزشمندی

ارزشمندی

• خیلی چیزها در زندگی دست به دست هم می دهد تا انسان به هدفی که دارد برسد ، مانند یک کشاورز که برای بدست آوردن یک محصول نیاز به زمین و خاک و آب و نور خورشید و وسائل زراعت و کارگر دارد تا بتواند لقمه ی نانی بدست آورد
• اگر انسان در زندگی هدف ارزشمندی داشته باشد تمام چیزهایی که او را به آن هدف می رساند نیز در حد خود ارزشمند خواهند بود ، مانند یک دانشمند که برای او علم ،کتاب ، قلم ، مدرسه ، دانشگاه ، استاد و معلم ارزشمند می باشد
• البته باید توجه داشت ارزشمند شدن یک چیز به نوع استفاده ای که از چیزی می برند نیز مربوط می شود ، مانند کتابی که حاوی مطالبِ سودمند برای انسان است و یا کتابی که حاوی مطالب گمراه کننده برای افراد می باشد ؛ که در صورت اول چیز با ارزشی است و در صورت دوم فاقد ارزش می باشد
• و گاه با ارزش بودن چیزی برای آن است که انسان را به یادِ چیزِ ارزشمند دیگری می اندازد ، مانند کفش و یا لباسِ شهیدی که از او به یادگار مانده و انسان را به یادِ فداکاری ها و خوبی هایی که آن شهیدِ در راهِ خدا داشته است می اندازد
• در این راستا ، شنیدن ِصدای اذان یا صدای مهربان پدر ومادری که فرزند خود را به نماز یاد آوری می کنند یا حتّی شنیدنِ صدای زنگ ساعتی که صبح ها ما را برای نماز صبح بیدار می کند ، برای انسان مؤمن و با معرفت ، با ارزش است ، چون او را به انجام عبادت و راز و نیاز با خداوند دعوت می کنند